Op zoek naar het ultieme ‘waddengevoel’ en de pure natuur togen wij dit jaar naar het onbewoonde waddeneiland Rottum. Rottum ligt hoog boven de Groninger waddenkust ten oosten van Schiermonnikoog.

Even een retourtje kopen is er niet bij, er is geduld voor nodig. Rottum is overeenkomstig artikel 20 van de Natuurbeschermingswet een streng beschermd en permanent afgesloten natuurgebied. Er is geen gebied in de Waddenzee, dat zo goed wordt gevolgd als de eilanden van Rottum. De landschapsontwikkeling boven en onder water wordt gemeten, de flora en fauna wordt gekarteerd en elk bezoek geregistreerd. Het eiland is zeer kwetsbaar en gevoelig voor verstoring van de aanwezige natuurwaarden. Om de schade aan flora en fauna tot het minimum te beperken mogen in het voor- en najaar maximaal 25 excursies o.l.v. Staatsbosbeheer worden georganiseerd.

Twee jaar geleden hadden wij ons al opgegeven en dit jaar waren wij eindelijk aan de beurt.

De vaartijden naar het eiland Rottumeroog kunnen verschillen, ze zijn afhankelijk van het getij. Onze boot zal om 8 uur uit Noordpolderzijl vertrekken. Noordpolderzijl is een sfeervol getijdenhaventje aan de Groninger Waddenkust ter hoogte van Warffum.

Echt in ‘the middle of nowhere’ maar verrassend leuk. Bij de monumentale oude sluis ligt het authentieke bruine café het Zielhoes (warm aanbevolen). De excursiegroep bestaat uit 30 man. De overtocht gaat ongeveer 3 uur duren.

We vertrekken op tijd. De schipper wacht niet, hij is afhankelijk van het tij. Hij loodst de ‘Noordster’ behendig door de slingerende vaargeulen, die grillig en ondiep zijn. Het is hoogwater en afgaand tij. Er staat een stevige bries. Het schip deint behoorlijk en stoot regelmatig tegen de bodem. We houden ons hart vast. Vastzitten betekent onherroepelijk een half etmaal wachten. En dan is er koffie. Op het dek is het genieten van de rust, de ruimte en de vele wadvogels. Rondom de boot vliegen diverse soorten meeuwen en sterns. Op de slikken en platen foerageren grote groepen steltlopers.

Zeehonden

We spotten verschillende jagende zeehonden. Na een uur komt Rottum in zicht. We varen langs Rottumerplaat. De zandbank voor het eiland vormt de kraamkamer voor 20% van de hele Waddenzee populatie!

Het krioelt er werkelijk van de zeehonden, ze liggen mannetje aan mannetje! We tellen er op heen en terugreis zeker zo’n 200. In juni-juli werpen de wijfjes hier hun jongen. Het jong kan meteen goed zwemmen maar wordt een maand lang door de moeder gezoogd. Het zogen gebeurt op de wadplaten. Verstoring kan in deze periode fataal zijn: de moeders slaan op de vlucht en raken hun jongen kwijt. Gelukkig zijn ook de wateren rond Rottum beschermd gebied en van 15 mei tot 1 september gesloten voor alle recreatievaart.

Vogelwachters

De ‘Noordster’ nadert na ruim 2 uur varen Rottumeroog. Het schip loopt vast, enkele kilometers uit de kust. En dan maar wachten tot het water voldoende is gezakt. Over onthaasten gesproken.

Na een half uur gaat de eerste man overboord langs een wankele ladder. Het water komt ruim boven onze knieën. De hele groep waadt door het water richting kust. Na een half uur wadlopen zetten we eindelijk voet op het eiland. De kaap van Rottumeroog steekt hoog boven de duinen uit. We worden ontvangen door Jelle Postma. Hij is, samen met zijn studiegenoot Daan Vreugdenhil, van april tot half augustus als vogelwachter op het eiland aangesteld. Om de 2 weken mogen ze beurtelings een weekend naar huis om boodschappen te doen en om drinkwater te halen. Jelle vertelt dat sinds 1977 Staatsbosbeheer de natuurinventarisatie en de voorlichting op Rottum verzorgt. In samenwerking met de bemanning van de ‘Harder’, het surveillanceschip van het ministerie van LNV, houden de vogelwachters tevens toezicht op de naleving van de Natuurbeschermingswet. Vlakbij ons is een plezierjacht vastgelopen, het bevindt zich in verboden wateren. De boswachters worden vrij agressief behandeld en waarschuwen de ‘Harder’. Dat wordt een stevige boete.

De belangrijkste taak in deze periode is het inventariseren en monitoren van broedvogels. We lopen verder over de duinenrij in de richting van de fraaie, opvallende gietijzeren kaap. Hij stamt uit 1883 en is in 1990 gerestaureerd als rijksmonument.

Kapen stonden vroeger in vele soorten langs de kust. Zij vormden overdag, net als de kerktorens, visuele oriëntatie punten voor de scheepvaart. Vlakbij de kaap zijn enkele portocabins geplaatst die dienst doen als kantoor en onderkomen.


Tegen het bouwwerk is een uitkijktoren geplaatst voor het observatiewerk. Op het terras trekken we droge sokken en schoenen aan. Het is inmiddels half twaalf. Over precies 3 uur moeten we, vanwege het getij, weer terug naar de boot.

Geschiedenis

We krijgen een korte uiteenzetting over de geschiedenis van het eiland.

Rottum bestaat uit twee onbewoonde eilanden Rottumeroog en het veel grotere Rottumerplaat. Aan de zuidkant van Rottumeroog ligt nog een klein eiland: het Zuiderduin.

Rottumeroog is zo’n 250 ha groot en veruit de oudste van de twee. Het eiland dateert uit de vroege middeleeuwen. In 1350 wordt Rottum voor het eerst in de boeken vermeld. Het is door monniken in cultuur gebracht vanuit een klooster in het Groningse dorp Rottum. Vandaar de naam, die letterlijk eiland (oog) van Rottum betekent. De monniken bouwden er een klooster en lieten hier hun vee grazen. Later dreven kooplieden handel vanaf het eiland. Weer later werd alles platgebrand door de Hamburgers. Rottum was in de tachtigjarige oorlog een domein voor piraten en zeerovers en is daarna opgekocht door een Ierse graaf. Een woelig verleden dus.

In de laatste honderden jaren is het eiland voortdurend van vorm en van plaats veranderd. Rottumerplaat is ongeveer drie maal zo groot als Rottumeroog en is pas na 1950 een volwaardig eiland geworden. Op een voormalige zandplaat werd in dat jaar namelijk een stuifdijk aangelegd en helmgras geplant. Het eiland is inmiddels twee keer zo groot geworden. Door natuurlijke dynamiek hebben zich op beide eilanden strandvlaktes, duinen, kwelders, geulen en prielen gevormd.

Beheer

Rottumeroog werd in 1738 gekocht door de Staten van Groningen en er werd een strandvoogd aangesteld. Het onderhoud ging na enige tijd over naar het rijk. Het eiland verplaatste zich steeds verder naar het Oosten. Deze verplaatsing gaat nog steeds door. Het is zelfs zo dat het eiland Rottumerplaat momenteel op ongeveer dezelfde plaats ligt als waar Rottumeroog zo’n 200 jaar geleden lag. De woning van de voogd moest dan ook meerdere keren worden verplaatst en is uiteindelijk afgebroken. De laatste strandvoogd, Jan Toxopeus, verliet het eiland in 1965.

Rijkswaterstaat verrichtte alleen nog onderhoud om afslag van het eiland tegen te gaan. Rijshoutschermen werden geplaatst en er werd helmgras geplant. Aan de noordwestzijde van het eiland werden stenen beschermingsconstructies aangebracht. Maar het bleek vechten tegen de bierkaai. In 1991 besloot men daarom Rottumerplaat niet meer te onderhouden en de toekomst van dit eiland verder aan de natuur over te laten. Om de levensduur van Rottumeroog te verlengen is tijdelijk nog onderhoud gepleegd ter stimulering van de duinvorming. In 1996 is het ingrijpen op beide eilanden definitief gestopt.

Rottumeroog werd kort daarop bezet door Hendrik Toxopeus, de zoon van de laatste strandvoogd, die het niet eens was met deze zienswijze. Hij heeft met zijn actie echter niet het beoogde resultaat geboekt. In 2002 besloot men opnieuw geen onderhoud meer op het eiland uit te voeren.

Nergens in de Waddenzee is de dynamiek nog zo duidelijk te zien als op Rottum. Op de grotere en bewoonde waddeneilanden, zoals Schiermonnikoog en Ameland, is de werking van water en wind aan banden gelegd. Daar hoeven de bewoners niet meer bang te zijn dat hun huis in de golven verdwijnt. Hier op Rottum hebben de elementen nog vrij spel.

Uit een evaluatie over de periode 2001-2005 kon worden geconcludeerd dat beide eilanden groter zijn geworden. Ook is er meer variatie aan landschappen gekomen met een groter begroeid oppervlak. Voor de vogelbevolking en de rest van de natuur  heeft de grotere dynamiek alleen maar positief gewerkt.

De Beheers en Adviescommissie Kustverdediging Rottumeroog (BAKR) stelde onlangs weer de nieuwe Beheersregeling Rottum 2007-2010 vast. Er vindt geen ander beheer plaats dan het opruimen van de aangespoelde rommel en het monitoren van de ontwikkelingen.

Naast het monitoren van broedvogels worden alle planten, vlinders, nachtvlinders en libellen geïnventariseerd. Rond 1900 zijn er, natuurlijk voor de jacht, konijnen op het eiland uitgezet. Hun holen worden druk gebruikt door kauwen en bergeenden. Muizen of andere landzoogdieren komen hier niet voor.

Er is geen zoet water op het eiland. Het broedsel van twee grauwe ganzenparen, die dit jaar voor het eerst op het eiland broedden, zijn mede daarom mislukt.

Er wordt dagelijks contact onderhouden met Hans en Nelly, de vogelwachters van Rottumerplaat. Ze doen daar hetzelfde werk Alleen worden naar dit eiland geen excursies georganiseerd.

Flora

Op Rottum zijn de laatste jaren ruim130 plantensoorten waargenomen. Door het extreme klimaat is de plantengroei nogal veranderlijk. Soorten komen en gaan. Een vaste bewoner is het Biestarwegras. Deze pionier vestigde zich, met Zandhaver, als eerste op de nieuwe duintjes en helpt deze zo vast te leggen. Hogerop werd helmgras aangeplant. Aan de voet van de duinen tussen het aanspoelsel groeien verschillende andere soorten waaronder Zeeraket met zijn pinksterbloemachtige bloemen. In de luwte van de duinen groeien ondermeer de forse Zeeakkermelkdistel en het tere Duizendguldenkruid. Aan de wadkant wordt de vegetatie regelmatig door het zoute water wordt overspoeld. Daar vind je pioniersoorten als Zeekraal en hogerop de kwelder o.a. Lamsoor en Zeealsem.

Op Rottumeroog komen een viertal Rode Lijstsoorten voor: Ogentroost, Kattedoorn, Sierlijk Vetmuur en Klein Zeegras. Vooral zeegrassen zijn erg bijzonder. Groot Zeegras is de laatste jaren niet op Rottumeroog gevonden, maar groeide dit jaar wel op Rottumerplaat.

Onderaan dit verslag tref je een volledige soortenlijst aan van alle planten die op Rottumeroog en het Zuiderduin zijn aangetroffen van 1998 tot 2007. De gegevens zijn beschikbaar gesteld door Staatsbosbeheer regio Noord in Groningen.

Vlinders en libellen

De laatste jaren zijn op Rottumeroog een dertiental vlinders waargenomen: Zwartsprietdikkopje, Citroenvlinder, Groot Koolwitje, Klein Koolwitje, Icarusblauwtje, Atalanta, Distelvlinder, Kleine Vos, Dagpauwoog, Hooibeestje, Bruin Zandoogje en Heivlinder.

De libellen die op het eiland zijn gezien zijn allemaal zwervers. Er vindt geen voortplanting plaats. De volgende soorten zijn gesignaleerd: Paardenbijter, Lantaarntje, Watersnuffel, Houtpantserjuffer, Kleine Roodoogjuffer, Noordse Witsnuitlibel, Viervlek, Vuurjuffer, Zwarte Heidelibel, Geelvlek Heidelibel, Bloedrode Heidelibel, Bruinrode Heidelibel, Steenrode Heidelibel en Zwervende Heidelibel.

Broedvogels

De meeste vogels van Rottum zijn natuurlijk typische kustbewoners. Deze vogels zijn erg kritisch in de keuze van hun nestplaats. Ze broeden in de duinen, op strandvlaktes en op de kwelders. Ze maken hun nest op de grond. Hun natuurlijke belagers zoals vos en hermelijn komen hier niet voor.

Er broeden op beide eilanden ruim dertig vogelsoorten. Van de vier meeuwensoorten is de Zilvermeeuw het talrijkst. Her en der liggen de honderden nesten van de Eider, een exclusieve broedvogel van de waddeneilanden. Ook broedt hier een kleine kolonie lepelaars. Op Rottumerplaat heeft zelfs nog een Velduil gebroed. Op zandvlaktes en schelpenstranden vestigen Noordse Stern, Visdief en Dwergstern hun kolonies. Daar vind je ook de nesten van Bontbekplevier en Strandplevier. Sterns en plevieren zijn erg gevoelig voor verstoring. Zij zoeken de meest afgelegen plekken op de grens van land en water. Regelmatig worden de legsels door een springvloed weggespoeld. Dit jaar hebben voor het eerst twee paar grauwe ganzen op het eiland gebroed. Door het ontbreken van zoet water zijn beide legsels mislukt.

Hoe belangrijk Rottum is voor de typische kustvogels blijkt wel uit de cijfers. Maar liefst 13% van alle eiders, zo’n 10% van alle dwergsterns en 5-10% van de noordse sterns broeden op dit piepkleine eiland. Alle drie soorten zijn ‘rode lijst’ soorten.

Als hulpmiddel bij het tellen wordt het eiland door het plaatsen van bamboestokken in vakken van 40x40 meter verdeeld. Om de vogels zo min mogelijk te verstoren wordt alles binnen de hokken in de maand mei één keer geteld.

Onderaan dit reisverslag vind je een overzicht van alle vogels die op Rottumeroog en het Zuiderduin hebben gebroed in de periode van 1999 tot 2007. De gegevens zijn beschikbaar gesteld door Staatsbosbeheer. Omdat nog niet alle gegevens van 2007 zijn verwerkt is achter sommige soorten een vraagteken geplaatst.

Trekvogels

Tijdens de najaarstrek strijken tienduizenden steltlopers en meeuwen, honderden sterns, ganzen, eenden, en andere soorten voor een korter of langer verblijf op Rottum neer. Zij zijn veelal afkomstig van de Siberische toendra’s en komen hier om op te vetten voor hun lange reis naar de westkust van Afrika. Voor hen vormen de randen van Rottumeroog en Rottumerplaat rustige en veilige hoogwatervluchtplaatsen. In de topmaanden augustus en september kan hun aantal tot 150.000 of zelfs tot 200.000 per maand oplopen!

Voor minstens acht soorten trekvogels is Rottum van internationaal belang volgens de 1%-norm. Van die soorten verblijven hier op bepaalde momenten meer dan 1% van de hele West-Europese populatie. De aantallen van Zilverplevier, Kanoet, Bonte Strandloper, Rosse Grutto en Wulp halen regelmatig vier tot vijf maal de norm.

Rondleiding

We maken onder leiding van de vogelwachters een rondleiding over het eiland. We beklimmen de uitkijktoren van waaruit je het hele eiland kunt overzien. Aan de noordoostkant ligt het Duitse waddeneiland Borkum.

Zo te zien beslist geen aanrader. Een boulevard met hoge flats en hoge bebouwing ontsiert de horizon.

We steken de duinenrij weer over en wandelen om de noordoost punt. De gids wijst ons op het Biestarwegras waarvan de aren vaak zwart zijn van het zeer giftige moederkoren (Claviceps purpurea). Wat een ruimte, wat een stilte hier. We horen alleen het gekrijs van de meeuwen. De enorme afslag is hier goed te zien. De zich vaak almachtig wanende Rijkswaterstaat heeft het hier af moeten leggen tegen het natuurgeweld. Er zijn hier in het verleden stenen beschermingsconstructies aangelegd. De strekdammen bestonden uit Zoutkamper puin, bij elkaar gehouden door geplastificeerd harmonicagaas. Voor mijn gevoel een wel erg simpele constructie. Het heeft het hier niet lang uitgehouden. Het strand ligt over een groot oppervlak bezaaid met ontsierende knalrode baksteenpuinbrokken.

Wat een vervuiling! Hoe ruim je in vredesnaam deze rotsooi op? Ook de betonstenen zeewering aan de voet van de duinen krult alle kanten op. Op het strand zien we twee dode zeehonden. De tocht gaat verder om de noordpunt.

We lopen langs de beroemde tuin van Toxopeus die na een duindoorbraak in 1998 in de golven verdween.

Als stille getuigen steken nu nog slechts obstakels van takken boven het zand uit. Op het strand steekt ergens een koperen pijp omhoog: de bliksemafleider van de voormalige woning van de strandvoogd. Verderop steken de restanten van een houten boot boven het zand uit. We zien antieke pen en gat verbindingen. Het wrak is door de recente afslag zichtbaar geworden.

 Uit onderzoek blijkt dat het hier gaat om de Hymnisa, een boot uit het Middellandse Zeegebied die omstreeks 1850 is vergaan.

We steken de duinen weer over en gaan landinwaarts. De kwelder staat volop in bloei, een tapijt van kleuren: helder paarsblauw/grijs/groen tinten. Een Atalanta en een Distelvlinder fladderen rond. We wandelen door de duinen terug in de richting van de baak. Gele Toorts en Theunisbloemen bloeien hier. Er komen op het eiland vrij veel Heivlinders voor. Ginds vliegt een Buizerd, de enige roofvogel die ik hier heb gezien. Onze gids vertelt dat er dit seizoen 12 maal een Visarend over het eiland is getrokken. Iedere keer als zo’n grote roofpiet verscheen brak er grote paniek uit onder de broedende vogels.

Als we bij het onderkomen zijn teruggekeerd moeten we snel weer onze waddenschoenen aantrekken. De tijd (het tij) dringt.

We wandelen en wadlopen terug naar de boot, een bijzondere ervaring rijker. De boot licht nu nog volledig op het droge. We wachten drie kwartier op het wassende water. Dat komt verbazingwekkend snel opzetten. De motoren brullen. Volle kracht achteruit! Vergeet het maar, het schip zit nog muurvast. Eindelijk, na vier vergeefse pogingen lukt het de schipper de boot los te krijgen.

Onder het genot van een heerlijke bak soep aanvaarden we de terugtocht. We worden uitstekend verzorgd. De vaargeul van het Schild is vaak angstig smal.

Halverwege de reis moet de ‘Noordster’ over een richel varen om de volgende geul, het Boschwad, te bereiken. We zijn te vroeg, er is te weinig diepgang. De ankerketting ratelt. Weer een half uur stil liggen. Er zijn beroerdere plaatsen om te wachten. Na een half uur gaat de tocht verder en varen we via de Zuidoost Lauwersslenk naar Noordpolderzijl.

Om acht uur legt de boot aan. We zijn precies 12 uur onderweg geweest.

Het einde van een unieke belevenis.

 

OVERZICHT BROEDVOGELS

Broedvogels Rottumeroog over de periode 1999-2007.

	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	Trend
Lepelaar	-	1	3	5	-	-	-	2	-	~
Grauwe Gans	-	-	-	-	-	1	1	2	2	±
Bergeend	62	20	27	39	52	82	73	70	77	±
Wilde Eend	11	14	15	22	20	15	11	12	10	-
Eider	565	355	512	508	414	455	532	492	377	±
Kwartelkoning	-	-	-	-	-	-	-	1	-	~
Waterral	1	-	-	-	1	2	3	3	2	±
Scholekster	234	106	130	119	137	128	105	97	?	±
Bontbekplevier	7	3	3	4	4	4	2	1	1	- -
Strandplevier	8	4	-	5	5	5	-	-	1	--
Tureluur	1	-	-	-	-	-	-	1	-	~
Kokmeeuw	-	-	-	-	39	-	-	204	44	~
Stormmeeuw	31	18	30	27	15	23	10	17	?	- -
Kl. Mantelmeeuw	580	413	443	477	500	546	663	889	?	±
Zilvermeeuw	1944	1368	1836	1975	1547	1424	1988	1334	?	+
Visdief	18	-	2	117	?	40	-	-	-	--
Noordse Stern	50	76	22	108	162	42	-	-	1	- -
Dwergstern	18	30	21	36	14	45	-	-	-	- -
Holenduif	11	3	5	2	1	1	-	3	-	- -
Houtduif	12	4	5	5	5	5	5	3	?	- -
Veldleeuwerik	3	1	3	3	4	4	7	5	7	+
Boerenzwaluw	2	-	1	-	-	-	-	1	2	~
Graspieper	22	x	27	21	31	42	40	42	?	±
Witte Kwikstaart	3	3	2	3	2	2	1	3	3	±
Winterkoning	1	-	1	1	1	-	1	2	-	-
Heggenmus	1	1	1	1	3	2	2	2	-	-
Sprinkhaanzanger	-	-	-	-	1	1	2	-	-	~
Braamsluiper	-	-	-	-	-	-	-	-	1	~
Grasmus	2	1	2	1	2	2	-	2	3	±
Tjiftjaf	-	1	-	1	1	1	1	1	1	±
Fitis	1	-	-	1	1	-	1	1	-	~
Ekster	8	4	5	4	4	4	1	1	-	- -
Kauw	10	16	8	9	10	10	9	11	11	±
Zwarte Kraai	-	1	1	1	2	2	2	2	?	±
Kneu	-	-	-	-	1	-	1	1	-	~
Rietgors	-	-	-	1	1	-	-	1	-	~

 

--	:	>50	Afgenomen
-	:	25-50	Afgenomen
±	:	0-25	gelijk gebleven
+	:	25-100	Toegenomen
++	:	>100	toegenomen
i	:	incidentele broedvogel
~	:	klein aantal broedpaar trend niet bepaald

 

Broedvogels Zuiderduin over de periode 1999-2007.

	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	Trend
Aalscholver	18	36	77	134	132	125	141	180	184	±
Lepelaar	-	-	1	9	8	7	8	30	41	±
Bergeend	-	-	-	-	2	8	8	5	?	~
Wilde Eend	2	-	-	2	2	2	3	1	?	~
Eider	170	64	50	50	68	108	95	106	?	±
Scholekster	37	42	34	52	34	51	44	38	?	±
Bontbekplevier	1	-	-	-	1	1	1	1	?	~
Strandplevier	2	3	3	3	4	2	2	5	?	~
Tureluur	-	1	-	-	-	-	-	-	-	~
Kokmeeuw	-	1	29	5	127	96	-	1	-	-
Stormmeeuw	1	7	2	-	-	-	1	2	?	~
Kl. Mantelmeeuw	74	106	134	106	78	100	200	250	?	+
Zilvermeeuw	868	1054	1216	954	902	900	800	750	?	--
Visdief	-	6	20	-	117	200	-	2	-	+
Noordse Stern	-	80	-	-	-	1	-	-	-	~
Houtduif	1	-	-	1	-	-	-	-	-	~
Veldleeuwerik	3	3	3	4	5	5	7	6	6	±
Graspieper	5	1	5	5	6	6	6	5	6	±
Witte Kwikstaart	-	-	1	2	1	1	-	-	-	±

  

--	:	>50	afgenomen
-	:	25-50	afgenomen
±	:	0-25	gelijk gebleven
+	:	25-100	toegenomen
++	:	>100	toegenomen
i	:	incidentele broedvogel
~	:	klein aantal broedpaar trend niet bepaald

 

OVERZICHT PLANTENSOORTEN

Lijst van plantensoorten op Rottumeroog

 Rode-lijstsoorten zijn grijs gearceerd met zwarte letters.
 

Wetenschappelijke naam	Nederlandse naam	1998	1999	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Acer pseudoplatanus	Gewone esdoorn	x	x	x	x	x	x		x
Achillea millefolium	Duizendblad*	x	x		x	x	x	x	x
Agrostis gigantea	Hoog struisgras	x		x
Agrostis stolonifera	Fioringras	x	x	x	x			x	x
Aira praecox	Vroege haver	x
Allium cepa	Ui	x						x
Alllium schoenoprasum	Bieslook								x
Alnus glutinosa	Zwarte els	x	x	x	x	x	x	x	x
Ammophila arenaria	Helm	x	x	x	x	x	x	x	x
Anthoxantum odoratum	Gewoon reukgras	x
Anthriscus caucalis	Fijne kervel	x	x
Anthriscus sylvestris	Fluitenkruid	x	x		x			x	x
Arabidopsis thaliana	Zandraket	x	x		x			x
Arenaria serpyllifolia	Gewone zandmuur	x	x	x	x	x	x	x	x
Armeria maritima	Engels gras	x	x	x	x	x	x	x	x
Artemisia absinthium	Absinthalsem				x
Artemisia maritima*	Zeealsem	x	x	x	x	x	x	x	x
Artemisia vulgaris	Bijvoet		x			x		x	x
Asparagus officinalis officinalis	Asperge*	x	x	x	x	x	x	x	x
Aster tripolium	Zulte	x	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex littoralis	Strandmelde	x	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex portulacoides	Gewone zoutmelde	x	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex prostrata	Spiesmelde	x	x	x	x	x	x	x	x
Bellis perennis	Madeliefje				x	x
Berteroa incana	Grijskruid			x		x		x	x
Beta vulgaris maritima	Strandbiet			x	x
Bolboschoenus maritimus	Heen	x	x	x	x	x	x	x	x
Brassica napus	Koolzaad						x	x	x
Brassica oleracea	Kool	x
Brassica rapa	Raapzaad				x
Bromus hordeaceus hordeaceus	Zachte dravik ssp. hordeaceus	x	x	x	x	x	x	x	x
Cakile maritima	Zeeraket	x	x	x	x	x	x	x	x
Calamagrostis canescens	Hennegras	x
Calamagrostis epigejos	Duinriet	x	x	x	x	x	x	x	x
Calammophila baltica	Noordse helm	x	x	x	x	x	x	x	x
Calystegia sepium	Haagwinde	x	x	x		x	x	x	x
Calystegia soldanella	Zeewinde	x	x	x	x	x	x	x	x
Cannabis sativa	Hennep		x
Capsella bursa-pastoris	Herderstasje*	x	x	x	x	x	x	x	x
Cardamine hirsuta	Kleine veldkers	x	x	x	x	x	x	x	x
Cardamine pratensis	Pinksterbloem		x
Carex arenaria	Zandzegge	x	x	x	x	x	x	x	x
Carex distans	Zilte zegge	x	x	x	x	x	x	x	x
Carex extensa	Kwelderzegge	x	x	x	x	x	x	x	x
Centaurium littorale	Strandduizendguldenkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Centaurium pulchellum	Fraai duizendguldenkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Cerastium diffusum	Scheve hoornbloem	x			x
Cerastium fontanum holosteoides	Glanzige hoornbloem	x	x		x				x
Cerastium fontanum vulgare	Gewone hoornbloem	x	x	x	x	x	x	x	x
Cerastrium glomeratum	Kluwenhoornbloem							x
Cerastium semidecandrum	Zandhoornbloem	x	x		x			x	x
Chamerion angustifolium	Wilgenroosje	x	x	x	x	x	x	x	x
Chenopodium album	Melganzenvoet	x	x	x	x	x	x	x	x
Chenopodium rubrum	Rode ganzenvoet	x	x		x	x	x	x
Cirsium arvense	Akkerdistel	x	x	x	x	x	x	x	x
Cirsium vulgare	Speerdistel	x	x	x	x	x	x	x	x
Cirsium palustre	Kale jonker								x
Claytonia perfoliata	Winterpostelein*	x	x	x	x	x	x	x	x
Cochlearia danica	Deens lepelblad	x	x	x	x	x	x	x	x
Cochlearia officinalis anglica	Engels lepelblad		x
Conyza canadensis	Canadese fijnstraal	x	x	x	x	x	x	x	x
Crataegus monogyna	Eenstijlige meidoorn	x
Dactylis glomerata	Kropaar	x	x		x	x	x	x	x
Dactylorhiza majalis praetermissa	Rietorchis	x
Descurainia sophia	Sofiekruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Diplotaxis tenuifolia	Grote zandkool								x
Elytrigia atherica	Zeekweek*	x	x	x	x	x	x	x	x
Elytrigia juncea boreoatlantica	Biestarwegras	x	x	x	x	x	x	x	x
Epilobium ciliatum	Beklierde basterdwederik			x	x
Epilobium hirsutum	Harig wilgenroosje	x		x	x	x	x
Epilobium montanum	Bergbasterwederik	x
Epilobium tetragonum	Kantige basterdwederik				x	x
Epipactus helleborine helleborine	Brede wespenorchis						x	x	x
Erigeron acer	Scherpe fijnstraal	x			x
Erodium cicutarium	Reigersbek*							x
Erodium circutarium dunense	Duinreigersbek	x
Erophila verna	Vroegeling	x	x	x	x	x	x	x	x
Euphorbia paralias	Zeewolfsmelk					x	x	x	x
Euphrasia stricta	Stijve ogentroost	x
Fallopia convolvulus	Zwaluwtong	x	x	x	x	x	x	x	x
Festuca arenaria	Duinzwenkgras	x	x		x			x	x
Festuca rubra	Rood zwenkgras	x	x	x	x	x	x	x	x
Fraxinus excelsior	Gewone es	x
Fumaria officinalis	Gewone duivekervel	x		x		x	x
Galium aparine	Kleefkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Galium mollugo	Glad walstro	x	x	x	x	x	x	x	x
Galium palustre	Moeraswalstro	x
Galium verum	Geel walstro	x	x	x	x	x	x	x	x
Geranium molle	Zachte ooievaarsbek	x	x	x	x	x	x	x	x
Geranium robertianum	Robertskruid	x
Glaucium flavum	Gele hoornpapaver	x
Glaux maritima	Melkkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Glechoma hederacea	Hondsdraf	x
Helianthus annuus	Zonnebloem	x	x
Hieracium pilosella	Muizenoor	x
Hieracium umbellatum	Schermhavikskruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Hippophae rhamnoides	Duindoorn	x	x	x	x	x	x	x	x
Holcus lanatus	Gestreepte witbol	x	x	x	x	x	x	x	x
Honckenya peploides	Zeepostelein	x	x	x	x	x	x	x	x
Hordeum distichon	Chevaliergerst		x		x
Hordeum vulgare	Gerst								x
Hypericum perforatum	Sint-Janskruid					x	x	x	x
Hypochaeris radicata	Gewoon biggekruid	x	x	x	x	x		x	x
Juncus alpinoarticulatus	Rechte rus				x
Juncus ambiguus	Zilte greppelrus		x		x	x
Juncus bufonius	Greppelrus			x	x			x
Juncus gerardii	Zilte rus	x	x	x	x	x	x	x	x
Juncus maritimus	Zeerus	x	x	x	x	x	x	x	x
Koeleria macrantha	Smal fakkelgras			x	x
Lamium hybridum	Ingesneden dovenetel	x		x	x	x		x
Lamium purpureum	Paarse dovenetel		x		x		x	x	x
Leontondon saxatilis	Kleine leeuwentand	x	x	x	x	x	x	x	x
Lepidium draba	Pijlkruidkers	x	x	x	x	x	x	x	x
Lepidium ruderale	Steenkruidkers	x			x
Leucanthemum vulgare	Margriet	x
Leymus arenarius	Zandhaver	x	x	x	x	x	x	x	x
Ligustrum vulgare	Wilde liguster	x	x	x	x	x	x	x	x
Limonium vulgare	Lamsoor	x	x	x	x	x	x	x	x
Linaria vulgaris	Vlasbekje	x	x	x	x	x	x	x	x
Linum usitatissimum	Vlas		x
Lolium perenne	Engels raaigras	x	x		x		x	x	x
Lotus corniculatus	Gewone rolklaver	x	x	x	x	x	x	x	x
Lychnis chalcedonica	Brandende liefde	x
Lychnis coronaria	Prikneus	x
Lycium barbarum	Boksdoorn	x	x	x	x	x	x	x	x
Lycopus europaeus	Wolfspoot
Lysimachia punctata	Puntwederik	x	x
Lythrum salicaria	Grote kattenstaart	x
Malus spec.	Appel			x	x	x	x
Muscari botryoides	Blauwe druifjes	x					x
Myosotis arvensis	Akkervergeet-mij-nietje	x	x		x
Myosotis laxa cespitosa	Zompvergeet-mij-nietje	x
Myosotis ramosissima	Ruw vergeet-mij-nietje	x	x	x	x	x	x	x	x
Odontites vernus serotinus	Rode ogentroost	x	x	x	x	x	x	x	x
Oenothera oakesiana*	Duinteunisbloem*	x	x	x	x	x	x	x	x
Onosis repens spinosa	Kattendoorn	x	x	x	x	x	x	x	x
Orobanche picridis	Bitterkruidbremraap	x
Papaver rhoeas	Grote klaproos*	x
Papaver somniferum	Slaapbol			x
Parapholis strigosa	Dunstaart	x	x	x	x	x	x	x	x
Persicaria maculosa	Perzikkruid	x	x	x	x			x
Phalaris canariensis	Kanariezaad		x
Phleum arenarium	Zanddoddegras	x	x
Phleum pratense pratense	Timoteegras	x						x
Phragmites australis	Riet	x	x	x	x	x	x	x	x
Plantago coronopus	Hertshoornweegbree	x	x	x	x	x	x	x	x
Plantago lanceolata	Smalle weegbree	x	x	x	x	x	x	x	x
Plantago major major	Grote weegbree	x	x	x	x	x		x
Plantago maritima	Zeeweegbree	x	x	x	x	x	x	x	x
Poa annua	Straatgras	x	x	x	x	x	x	x	x
Poa pratensis	Veldbeemdgras	x	x	x				x	x
Poa trivialis	Ruw beemdgras	x	x		x
Polygonum aviculare	Gewoon varkensgras	x	x	x	x			x	x
Polypodium vulgare	Gewone eikvaren	x	x	x	x	x	x	x	x
Populus alba	Witte abeel	x	x	x	x	x	x	x	x
Populus nigra	Zwarte populier	x
Potentilla anserina	Zilverschoon	x	x	x	x	x	x	x	x
Prunus serotina	Amerikaanse Vogelkers					x
Puncinellia maritima	Gewoon kweldergras	x	x	x	x	x	x	x	x
Pyrola rotundifolia	Rond wintergroen	x	x
Ranunculus acris	Scherpe boterbloem	x		x	x	x	x	x	x
Ranunculus repens	Kruipende boterbloem				x	x	x		x
Raphanus sativa	Radijs				x
Rosa canina	Hondsroos	x
Rosa rubiginosa	Egelantier	x		x		x
Rosa rugosa	Rimpelroos	x	x	x	x	x	x	x	x
Rosa sp.	Roos sp.		x		x	x	x
Rubus caesius	Dauwbraam	x	x	x	x	x	x	x	x
Rumex acetosa	Veldzuring	x	x	x	x	x	x	x	x
Rumex acetosella	Schapezuring	x	x	x	x	x	x	x	x
Rumex crispus	Krulzuring	x	x	x	x	x	x	x	x
Sagina apetala	Tengere Vetmuur				x			x
Sagina nodosa	Sierlijke vetmuur	x	x	x	x		x	x	x
Salicornia europaea	Kortarige zeekraal	x	x	x	x	x	x	x	x
Salicornia procumbens	Langarige zeekraal	x	x	x	x	x	x	x	x
Salix alba	Schietwilg	x		x	x	x
Salix cinerea cinerea	Grauwe wilg			x	x			x	x
Salix repens	Kruipwilg	x	x	x	x	x	x	x	x
Salix triandra	Amandelwilg			x	x
Salix viminalis	Katwilg			x	x			x	x
Salsola kali kali	Stekend loogkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Sambucus nigra	Gewone vlier	x	x	x	x	x	x	x	x
Sambucus nigra cv. laciniata	Peterselievlier	x	x	x	x	x	x	x	x
Saponaria officinalis	Zeepkruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Scrophularia nodosa	Knopig helmkruid					x
Sedum acre	Muurpeper	x	x	x	x	x	x	x	x
Senecio inaequidens	Bezemkruiskruid
Jacobaea vulgaris vulgaris*	Jacobskruiskruid				x				x
Jacobaea vulgaris dunensis*	Duinkruiskruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Senecio sylvaticus	Boskruiskruid	x	x
Senecio vernalis	Oostelijk kruiskruid	x	x	x
Senecio vulgaris	Klein kruiskruid	x	x	x	x	x	x	x	x
Silene latifolia	Avondkoekoeksbloem						x
Sisymbrium altissimum	Hongaarse raket	x	x
Sisymbrium officinale	Gewone raket	x	x	x	x
Solanum dulcamara	Bitterzoet	x	x	x	x	x	x	x	x
Solanum nigrum nigrum	Zwarte nachtschade	x	x	x	x	x	x	x	x
Solanum tuberosum	Aardappel		x		x	x			x
Sonchus arvensis var. maritimus	Akkermelkdistel var. maritimus	x	x	x	x	x	x	x	x
Sonchus asper	Gekroesde melkdistel	x	x	x	x			x	x
Spartina anglica	Engels slijkgras	x	x	x	x	x	x	x	x
Spergularia marina	Zilte schijnspurrie	x	x	x	x	x	x	x	x
Spergularia media angustata	Gerande schijnspurrie	x	x	x	x	x	x	x	x
Stellaria graminea	Grasmuur	x	x	x	x	x	x	x	x
Stellaria media	Vogelmuur	x	x	x	x	x	x	x	x
Suaeda maritima	Klein Schorrenkruid*	x	x	x	x	x	x	x	x
Symphytum officinale	Gewone smeerwortel	x				x
Tanacetum vulgare	Boerenwormkruid	x	x		x	x	x	x	x
Taraxacum laevigatum	Zandpaardebloem	x	x		x		x	x	x
Taraxacum officinale	Gewone paardebloem	x	x	x	x	x	x	x	x
Thalictrum minus	Kleine ruit	x
Thlaspi arvense	Witte krodde	x
Trifolium arvense	Hazenpootje	x			x
Trifolium dubium	Kleine klaver	x
Trifolium fragiferum	Aardbeiklaver	x	x	x	x	x	x	x	x
Trifolium pratense	Rode klaver	x	x	x	x	x	x	x	x
Trifolium repens	Witte klaver	x	x	x	x	x	x	x	x
Triglochin maritima	Schorrenzoutgras	x	x	x	x	x	x	x
Triglochin palustris	Moeraszoutgras
Tripleurospermum maritimum	Reukeloze kamille	x	x	x	x	x	x	x	x
Triticum spelta	Spelt	x
Urtica dioica	Grote brandnetel	x	x	x	x	x	x	x	x
Verbascum densiflorum	Stalkaars	x	x	x	x	x	x	x	x
Veronica arvensis	Veldereprijs	x	x	x	x		x	x	x
Vicia hirsuta	Ringelwikke	x			x		x	x	x
Vicia lathyroides	Lathyruswikke	x	x		x		x
Vicia sativa nigra	Smalle wikke	x	x		x	x
Vicia sativa sativa	Voederwikke				x	x	x		x
Viola canina	Hondsviooltje				x
Viola curtisii	Duinviooltje	x	x	x	x	x	x	x	x
Viola tricolor	Driekleurig viooltje	x
Zostera marina	Groot zeegras			x	x	x	x	x
Zostera noltii	Klein zeegras				x	x	x	x	x
Totaal aantal soorten		183	149	133	163	134	131	139	140

 

Lijst van plantensoorten op het Zuiderduin

Rode-lijstsoorten zijn grijs gearceerd met zwarte letters.

 

Wetenschappelijke naam	Nederlandse naam	1998	1999	2002	2003	2004	2005	2006
Agrostis gigantea	Hoog struisgras	x
Agrostis stolonifera	Fioringras	x	x	x	x	x		x
Amophila arenaria	Helm	x	x	x	x	x	x	x
Anagallis tenella	Rood guigelheil					x		x
Arenaria serpyllifolia	Gewone zandmuur			x				x
Artemisia maritimum*	Zeealsem	x	x	x	x	x	x	x
Aster tripolium	Zulte	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex littoralis	Strandmelde	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex portulacoides	Gewone zoutmelde	x	x	x	x	x	x	x
Atriplex prostrata	Spiesmelde	x					x
Beta Vulgaris ssp. Maritima	Strandbiet			x			x	x
Bolboschoenus maritimus	Heen	x	x	x
Brassica rapa	Raapzaad			x
Cakile maritima	Zeeraket	x	x	x	x	x	x	x
Capsella bursa-pastoris	Herderstasje	x	x	x	x	x	x	x
Cerastium fontanum vulgare	Gewone hoornbloem	x	x	x			x	x
Chenopodium album	Melganzenvoet	x	x	x	x	x	x	x
Cirsium arvense	Akkerdistel	x	x	x			x	x
Cirsium vulgare	Speerdistel				x
Conyza canadensis	Canadese fijnstraal	x	x	x	x	x	x	x
Coronopus squamatus	Kleine varkenskers					x
Descurainia sophia	Sofiekruid	x	x	x	x	x	x	x
Elytrigia atherica	Zeekweek*	x	x	x	x	x	x	x
Elytrigia juncea boreoatlantica	Biestarwegras	x	x	x	x	x	x	x
Fallopia convolvulus	Zwaluwtong		x	x
Festuca rubra	Rood zwenkgras	x	x	x	x	x	x	x
Galium aparine	Kleefkruid				x	x	x	x
Geranium molle	Zachte ooievaarsbek			x	x	x	x	x
Glaux maritima	Melkkruid	x	x	x	x	x	x	x
Honckenya peploides	Zeepostelein	x	x	x	x	x	x	x
Leontodon saxatilis	Kleine leeuwentand			x		x
Lepidium ruderale	Steenkruidkers	x	x	x
Leymus arenarius	Zandhaver	x	x	x	x	x	x	x
Limonium vulgare	Lamsoor	x	x	x	x	x	x	x
Linaria vulgaris	Vlasbekje			x	x	x	x	x
Lolium perenne	Engels raaigras			x
Lotus corniculatus var. corniculatus	Gewone rolklaver		x	x	x	x	x	x
Oenothera oakesiana*	Duinteunisbloem*	x	x	x	x	x	x	x
Parapholis strigosa	Dunstaart	x	x	x	x	x	x	x
Persicaria maculosa	Perzikkruid			x	x	x	x	x
Plantago coronopus	Hertshoornweegbree	x	x	x		x		x
Plantago major	Grote Weegbree				x
Plantago maritima	Zeeweegbree	x	x	x	x	x	x	x
Poa annua	Straatgras	x	x	x	x	x	x	x
Polygonum aviculare	Gewoon varkensgras	x	x	x	x	x	x	x
Potentilla anserina	Zilverschoon					x		x
Puccinellia maritima	Gewoon kweldergras	x	x	x	x	x	x
Rumex crispus	Krulzuring	x	x	x	x	x	x	x
Sagina nodosa	Sierlijke vetmuur			x		x		x
Salicornia europaea	Kortarige zeekraal		x	x	x	x	x	x
Salicornia procumbens	Langarige zeekraal		x	x	x	x	x	x
Sallicornia sp.	Zeekraal sp.	x
Salsola kali kali	Stekend loogkruid	x	x	x	x	x	x	x
Sedum acre	Muurpeper	x	x	x	x	x	x	x
Senecio jacobaea	Jacobskruiskruid			x
Senecio vulgaris	Klein kruiskruid	x	x	x	x	x	x	x
Seriphidium maritimum	Zeealsem	x	x	x	x	x	x	x
Solanum dulcamara	Bitterzoet						x	x
Solanum nigrum nigrum	Zwarte nachtschade	x	x	x			x	x
Sonchus arvensis var. maritimus	Akkermelkdistel var. maritimus	x	x	x	x	x	x	x
Sonchus asper	Gekroesde melkdistel		x
Sonchus oleraceus	Gewone melkdistel			x	x	x	x
Spartina anglica	Engels slijkgras	x	x	x	x	x	x	x
Spergularia marina	Zilte schijnspurrie	x	x	x	x	x	x	x
Spergularia media angustata	Gerande schijnspurrie	x	x	x	x	x		x
Stellaria graminea	Grasmuur	x
Stellaria media	Vogelmuur	x	x	x		x	x	x
Suaeda maritima	Klein schorrenkruid	x	x	x	x	x	x	x
Taraxacum officinale	Gewone paardebloem	x	x	x		x	x	x
Tripleurospermum maritimum	Reukeloze kamille	x	x	x	x	x	x	x
Totaal aantal soorten		46	47	57	42	50	48	53

Bron : Staatsbosbeheer regio Noord, Groningen
 

Augustus 2007

Joop Bergsma, Vogelwacht Uden e.o.

 Voor geïnteresseerden: Een excursie naar Rottum buiten het broedseizoen kun je aanvragen bij het Staatsbosbeheer in Groningen T 050-7074444. De excursie is niet geschikt voor kleine kinderen of mensen die slecht ter been zijn.

Ieder jaar verschijnt er een verslag van de flora en fauna op Rottum. Deze verslagen zijn eveneens te bestellen bij het regiokantoor van Staatsbosbeheer in Groningen.

Meer informatie over de beheerregeling kun je vinden op: Beheerregeling Rottum 2007-2010

© Vogelwacht Uden e.o.