Excursie Dwingelderveld
Zondag 25 juni 2023 hebben we met negen personen het Dwingelderveld bezocht.
Het is een prachtig vochtig heidegebied (3700 ha) in Drenthe gelegen tussen Ruinen en Dwingeloo, ongeveer 30 km onder Assen, wat we geweten hebben want we werden ingehaald door vele motoren die onderweg waren naar de TT in Assen.
Het is zo’n beetje de achtertuin waar Koos geboren is en Arend heeft er lange tijd onderzoek gedaan naar loopkevers, dus deze twee personen wisten de weg zodat we de mooiste stukjes die dag hebben bezocht. Tijdens het uitstappen op de parkeerplaats hoorden we al meteen enkele Wielewalen zingen. Je ziet dat in vochtige gebieden de Wielewaal nog aanwezig is in Nederland iets wat je van de Maashorst niet meer kunt zeggen. Een tiental jaren geleden toen de grondwaterstand vele decimeters hoger was broedde de Wielewaal nog wel bij ons in de Maashorst.
Bij het betreden van de heide zagen we meteen enkele vennetjes. Ik liep iets naar voren en een Gladde Slang verdween al meteen voor mijn voeten in het gras. Op de vennetjes zagen we enkele Kuifeenden maar we hadden meer oog voor de Gevlekte Witsnuitlibel, een zeldzame soort die hier massaal aanwezig is. Op het einde van het eerste deel van onze wandeling zagen we in een wat groter ven diverse Geoorde Fuutjes volop duikend naar voedsel. Ze broeden hier elk jaar, deze niet algemene futensoort.
Daarna besloten we om de andere zijde van het Dwingelderveld te bezoeken omdat je daar de meeste kans had op het zien van Kraanvogels. Daar aangekomen zagen we op de heide enkele bloeiende Klokjesgentianen. Niet ver hier vandaan vloog er een blauw vlindertje en nadat we er een foto van hadden gemaakt gaf Obsidentify aan dat het inderdaad een Gentiaanblauwtje was. Een knoep-zeldzame vlinder die voor de meesten van ons dan ook voor de eerste keer werd gezien.
Het Gentiaanblauwtje zet zijn eitjes af op de Klokjesgentiaan die al zeldzaam te vinden is in Nederland. Daarna laten de rupsen zich op de grond vallen. Hier moeten knoopmieren aanwezig zijn die de rups meenemen naar het mierennest. De rups scheidt een stof af die overeenkomt met de geur van mierenlarven zodat ze niet opgegeten wordt. Ondertussen eet de rups mierenlarven en wordt ook nog verzorgd met allerlei prooien die de mieren in het nest brengen. In het voorjaar verpopt de rups zich in het nest en moet dan zorgen dat ze als vlinder vlug het nest verlaat.
Zo zie je maar weer hoe de natuur wonderwel in elkaar zit.
Iets verder de heide opgelopen zagen we inderdaad enkele Kraanvogels maar wel op grote afstand.
Omdat het nog vroeg was zijn we daarna nog doorgereden naar de kijkhut bij Diependal. Om deze hut te bereiken loop je eerst door een donkere tunnel om daarna in de hut uit te komen, midden tussen enkele vennen in. Hier zagen we een Grote Zilverreiger, Oeverloper, Dodaars, Fuut en ineens kwamen er zes, zeven Kraanvogels aangevlogen. Twee Kraanvogels bleven in het zicht maar de rest vloog het riet in. Ook vloog hier telkens de Bruine Kiekendief. Er moesten ook Wilde Zwanen zijn maar de aanwezige boswachter vertelde ons dat ze al de gehele dag achter het riet zaten zodat we ze niet gezien hebben. Jammer, want er broeden maar enkele paren Wilde Zwanen in Nederland. Nu moeten we weer wachten tot het winter wordt om de Wilde Zwanen uit Zweden, Finland te zien.
Ondanks het feit dat eind Juni het komkommertijd voor vogels is hebben we nog een groot aantal soorten gezien en niet alleen vogels maar ook interessante planten, insecten en reptielen.
Overzicht waargenomen vogels:
| 01. Aalscholver | 16. Gaai | 31. Huismus | 46. Kuifmees | 61. Spreeuw | 76. Zanglijster |
| 02. Blauwborst | 17. Geelgors | 32. Huiszwaluw | 47. Lepelaar | 62. Steenuil | 77. Zwarte Kraai |
| 03. Blauwe Reiger | 18. Gekraagde Roodstaart | 33. Kauw | 48. Matkop | 63. Tafeleend | 78. Zwarte Mees |
| 04. Boerenzwaluw | 19. Gele Kwikstaart | 34. Kemphaan | 49. Meerkoet | 64. Torenvalk | 79. Zwartkop |
| 05. Boomklever | 20. Geoorde Fuut | 35. Kievit | 50. Merel | 65. Tuinfluiter | 80. Grote Canadese Gans |
| 06. Boomkruiper | 21. Gierzwaluw | 36. Kleine Karekiet | 51. Ooievaar | 66. Turkse Tortel | 81. Muskuseend |
| 07. Boompieper | 22. Grasmus | 37. Kleine Mantelmeeuw | 52. Pimpelmees | 67. Veldleeuwerik | 82. Nijlgans |
| 08. Boomvalk | 23. Grauwe Gans | 38. Kleine Plevier | 53. Putter | 68. Vink | |
| 09. Brandgans | 24. Grauwe Vliegenvanger | 39. Kneu | 54. Raaf | 69. Visdief | |
| 10. Bruine Kiekendief | 25. Groenling | 40. Knobbelzwaan | 55. Rietgors | 70. Wielewaal | |
| 11. Buizerd | 26. Grote Bonte Specht | 41. Koekoek | 56. Roek | 71. Wilde Eend | |
| 12. Dodaars | 27. Grote Lijster | 42. Kokmeeuw | 57. Roodborst | 72. Winterkoning | |
| 13. Ekster | 28. Grote Zilverreiger | 43. Koolmees | 58. Roodborsttapuit | 73. Wintertaling | |
| 14. Fitis | 29. Holenduif | 44. Kraanvogel | 59. Scholekster | 74. Witgat | |
| 15. Fuut | 30. Houtduif | 45. Kuifeend | 60. Spotvogel | 75. Witte Kwikstaart |
Overzicht waargenomen libellen:
- Gevlekte Witsnuitlibel
- Gewone Oeverlibel
- Koraaljuffer
- Metaalglanslibel
- Viervlek
- Vuurlibel
- Watersnuffel
- Zwervende Pantserjuffer
Overzicht waargenomen dagvlinders:
- Atalanta
- Bruin Zandoogje
- Citroenvlinder
- Gentiaanblauwtje
- Groot Dikkopje
- Groot Koolwitje
- Grote Vos
- Heideblauwtje
- Hooibeestje
- Kleine Vuurvlinder
- Klein Geaderd Witje
- Klein Koolwitje
En verder:
Gladde slang, Rugstreeppad
John Hermans